Прыслоўе Наречие

Прыслоўе — часціна мовы, якая абазначае разнастайныя прыкметы дзеянняў, стану, якасцей прадмета ў адносінах да дзеяслова (дзеепрыслоўя), прыметніка (дзеепрыметніка), назоўніка, а таксама і да іншага прыслоўя. Не скланяецца, не спрагаецца, не мае марфалагічных катэгорый роду, ліку, склону, часу, трывання, ладу і інш. Аднак у вялікай групы прыслоўяў, якія адносяцца да разраду якасных, адзначаюцца ступені параўнання і формы суб'ектыўнай ацэнкі, чым выражаецца розная ступень якасці ці ўласцівасці пэўнай прыкметы, што праяўляецца марфалагічна ў формах вышэйшай, найвышэйшай ступеней параўнання.

Па сваёй дэрывацыйнай структуры прыслоўі падзяляюцца на невытворныя і вытворныя.

Прыслоўі, якія непасрэдна абазначаюць прыкметы, адносяцца да знамянальных, а якія толькі ўказваюць на іх — да займеннікавых.

Граматычная транспазіцыя прыслоўяў праяўляецца ў тым, што яны даволі шырока могуць выкарыстоўвацца ў значэнні іншых часцін мовы: назоўнікаў, прыназоўнікаў, часціц, мадальных слоў, злучнікаў, прэдыкатываў. Семантычная транспазіцыя праяўляецца ў выкарыстанні слоў адных тэматычных груп у значэнні іншых, напрыклад, прыслоўі месца могуць ужывацца ў значэнні прыслоўяў часу. Прыслоўі шырока выкарыстоўваюцца для ўтварэння слоў іншых знамянальных часцін мовы з дапамогай разнастайных афіксаў: назоўнікаў, займеннікаў, прыметнікаў, дзеясловаў, іншых прыслоўяў, а таксама незнамянальных слоў. У ролі прыслоўяў выкарыстоўваюцца фразеалагізмы, службовыя часціны мовы ў пэўных кантэкстах, а таксама неспрагальныя дзеяслоўныя формы.

Разрады прыслоўяў паводле значэння[правіць | правіць зыходнік]

Якасныя прыслоўі ўтвараюцца ад якасных прыметнікаў і паводле значэння суадносяцца з імі, абазначаюць якасць дзеяння, стану ці прыметы, адказваюць на пытанне як?, адносяцца да дзеясловаў, прыметнікаў, прыслоўяў ці слоў катэгорыі стану і выконваюць ролю акалічнасці спосабу дзеяння.

Колькасныя прыслоўі адказваюць на пытанні колькі? як многа? да якой ступені? і абазначаюць колькасць дзеяння, ступень інтэнсіўнасці або яго мяжу, меру якасці, адносяцца да дзеясловаў, прыметнікаў ці якасных прыслоўяў, выконваюць у сказе сінтаксічную функцыю акалічнасці меры і ступені.

Акалічнасныя прыслоўі паказваюць на розныя акалічнасці, пры якіх адбываецца дзеянне. Да іх адносяцца прыслоўі са значэннем месца, часу, прычыны і мэты.
Прыслоўі месца паказваюць на месца, дзе адбываецца дзеянне, куды ці адкуль яно скіравана, да якой мяжы адбываецца, і адказваюць на пытанні дзе? куды? адкуль?
Прыслоўі часу ўказваюць на час, калі адбываецца дзеянне, і адказваюць на пытанні калі? з якога часу? да якога часу? як доўга? Часта прыслоўі часу і месца выражаюцца аднолькавымі словамі.
Прыслоўі прычыны абазначаюць прычыну, падставу дзеяння і адказваюць на пытанні чаму? па якой прычыне?
Прыслоўі мэты паказваюць, для чаго, з якой мэтай адбываецца дзеянне, і адказваюць на пытанні нашто? для (дзеля) чаго? з якой мэтай?

Усе акалічнасныя прыслоўі звычайна адносяцца да дзеясловаў і выконваюць ролю адпаведных акалічнасцей.

Азначальныя прыслоўі характарызуюць якасць дзеяння, спосаб яго ажыццяўлення, інтэнсіўнасць выяўлення прыметы. Сярод іх выдзяляюць некалькі семантычных груп: 

якасныя,
колькасныя,
спосабу дзеяння,
параўнання,
сумеснасці.

Прыслоўі спосабу дзеяння не толькі характарызуюць дзеянне, але і ўказваюць на характар ці спосаб яго ўтварэння; адказваюць на пытанні як? якім чынам? якім спосабам?У прыслоўях параўнання якасная характарыстыка дзеяння даецца шляхам параўнання ці прыпадабнення, ўтвараюцца ці ад прыметнікаў з прыназоўнікам па-, ці ад назоўнікаў у творным склоне.Прыслоўі са значэннем сумеснасці якасную характарыстыку дзеяння спалучаюць з указаннем на сумеснасць, адказваюць на пытанні як? якім чынам?, адносяцца да дзеясловаў і ў сказе выконваюць ролю акалічнасці спосабу дзеяння.
Наречие-часть речи, которая обозначает всевозможные признаки действий, состояния, качеств предмета по отношению к глаголу (деепричастию), прилагательного (причастия), существительного, а также и к другому наречию. Не склоняется, не спрягается, не имеет морфологических категорий рода, числа, падежа, времени, вида, наклонения и др. Однако у большой группы наречий, относящихся к разряду качественных, отмечаются степени сравнения и формы субъективной оценки, чем выражается разная степень качества или свойства определенного признака, что проявляется морфологически в формах высшей, превосходной степеней сравнения.

По своей деривационной структуре наречия делятся на непроизводные и производные.

Наречия, непосредственно обозначающие признаки, относятся к знаменательным, а которые только указывают на них — к местоименным.

Грамматическая транспозиция наречий проявляется в том, что они довольно широко могут употребляться в значении других частей речи: существительных, предлогов, частиц, модальных слов, союзов, предикативов. Семантическая транспозиция проявляется в использовании слов одних тематических групп в значении других, например, наречия места могут употребляться в значении наречий времени. Наречия широко используются для образования слов других знаменательных частей речи с помощью разнообразных аффиксов: существительных, местоимений, прилагательных, глаголов, других наречий, а также незнакомых слов. В роли наречий используются фразеологизмы, служебные части речи в определенных контекстах, а также неопытные глагольные формы.

Разряды наречий по значению[править / править исходник]

Качественные наречия образуются от качественных прилагательных и согласно значению соотносятся с ними, обозначают качество действия, состояния или приметы, отвечают на вопрос как?, относятся к глаголам, прилагательным, наречиям или словам категории состояния и выполняют роль обстоятельства образа действия.

Количественные наречия отвечают на вопросы сколько? как много? до какой степени? и обозначают количество действия, степень интенсивности или его границу, меру качества, относятся к глаголам, прилагательным или качественным наречиям, выполняют в предложении синтаксическую функцию обстоятельства меры и степени.

Обстоятельственные наречия указывают на различные обстоятельства, при которых происходит действие. К ним относятся наречия со значением места, времени, причины и цели.
Наречия места указывают на место, где происходит действие, куда или откуда оно направлено, до какого предела происходит, и отвечают на вопросы где? куда? откуда?
Наречия времени указывают на время, когда происходит действие, и отвечают на вопросы когда? с каких пор? до скольки? как долго? Часто наречия времени и места выражаются одинаковыми словами.
Наречия причины обозначают причину, основание действия и отвечают на вопросы почему? по какой причине?
Наречия цели указывают, для чего, с какой целью происходит действие, и отвечают на вопросы зачем? для (ради) чего? с какой целью?

Все обстоятельственные наречия обычно относятся к глаголам и выполняют роль соответствующих обстоятельств.

Определительные наречия характеризуют качество действия, способ его осуществления, интенсивность выявления приметы. Среди них выделяют несколько семантических групп: 

качественные,
количественные,
способа действия,
сравнения,
совместности.

Наречия образа действия не только характеризуют действие, но и указывают на характер или способ его образования; отвечают на вопросы как? каким образом? каким способом?В наречиях сравнения качественная характеристика действия дается путем сравнения или уподобления, образуются ли от прилагательных с предлогом ПО-, или от существительных в творительном падеже.Наречия со значением совместности качественную характеристику действия сочетают с указанием на совместность, отвечают на вопросы как? каким образом?, относятся к глаголам и в предложении выполняют роль обстоятельства образа действия.